ความชื่นชอบเรื่องของกีฬาเกิดขึ้นตอนไหน

คุณเบล : ถ้าชอบกีฬา น่าจะชอบตั้งแต่จำความได้เลย แต่ถ้าฟุตบอล น่าจะตอนปี 1990 ก็ประมาณ 8-9 ขวบ เพราะว่าผมจำค่ำคืน UEFA Champions League ปี 1999 ได้ วันนั้นเป็นวันที่ผมรู้จักฟุตบอล รู้จักแมนยูฯ

การเตรียมความพร้อมที่จะลงสนาม Content Creator

คุณเบล : สิ่งที่ผมคิดไว้ตั้งแต่ผมเรียนแล้วว่า ผมจะไม่รอมานั่งค้นหาประสบการณ์ตัวเองหลังจากผมได้รับใบปริญญา แต่ก่อนใบปริญญาจะอยู่สู่มือผม ผมต้องมีทุกอย่างครบหมดแล้ว คือพร้อมที่จะออกไปสู้คนอื่น

อะไรคือจุดเริ่มต้นเพจขอบสนาม

คุณเบล : จนผมเรียนจบตอนปีสี่ ผมก็ได้ไปทำงานกับพี่บี้เลยทันที ที่ก่อกำเนิดเป็น เดอะ สกาฟิล์ม พอทำให้พี่ดังติดประเทศไปแล้วตอนนั้น ผมรู้สึกว่าเราควรมีงานของตัวเองบ้าง ผมก็มองแค่ว่า เราทำงานประจำเงินเดือนเท่านี้ ต้องนั่งไปอีกกี่ปีกว่าจะได้รถได้บ้าน ผมก็เลยคิดว่า มีงานเสริมแล้วกัน ก็เลยทำเพจนี่แหล่ะ เพจกีฬา นี่คือจุดเริ่มต้นครับผม

คิดว่าความเปลี่ยนแปลงในอนาคตจะเป็นอย่างไร

คุณเบล : ผมคิดว่ายุคโซเชียลกำลังจะมา มันไม่มีทางที่คนจะนั่งดูทีวีไปเรื่อย ๆ  ปีที่ทีวีดิจิทัลกำลังจะประมูลกัน มันเป็นปีที่ YouTube เข้ามาแล้วครับ นี่คือความเปลี่ยนแปลงในวันที่ผมเห็น ผมรู้สึกว่าทางโซเชียล ถ้าคุณมาก่อนแล้วหาทางได้ก่อน คุณจะรู้ช่องทาง คือผมไม่ได้แค่เอาความชอบตัวเองเป็นหลัก แต่เรามองบริบทความเป็นจริงสังคมด้วยว่า ณ วันนี้ เราโตมากับสังคมแบบไหน และรูปแบบงาน ตำแหน่งงานจะเป็นอย่างไรในอนาคต ต้องมองตรงนี้ มองให้ครบ

รายการขอบสนามมีรูปแบบรายการอย่างไร

คุณเบล : สมัยก่อนที่ผมจะทำขอบสนาม ผมไปค้นคว้าข้อมูลนะครับ แล้วก็พัฒนาเนื้อหาของตัวเอง ในมุมของตัวเอง ตกผลึกมามันต้องมีความตลก มันต้องเป็นภาษาที่พูดกันในชีวิตประจำวัน ซึ่งวันนั้นยังไม่มีใครทำ แนวคิดแรกที่ผมเริ่มก็คือเอาข่าวกีฬามาอ่านให้ฟัง ผมเป็นเสียงแรกในโลกออนไลน์ หลังจากวันนั้น เพจรูปแบบนี้ก็เกิดขึ้นเยอะมากมาย  ดังนั้นผมเริ่มต้นวันที่ไม่มีคู่แข่งครับ เพราะว่าผมดูมาหมดแล้วว่าเขาทำอะไรกัน แล้วผมจะทำอะไรให้ไม่ซ้ำเขา ให้ไม่เหมือนเขา

ตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงทุกวันนี้ เพจขอบสนามมีความเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้าง

คุณเบล : ขอบสนามเปลี่ยนแปลงไปตั้งแต่ผมทำอยู่ในห้อง หกเดือนแรกผมไม่ได้ออกไปไหนเลย ออกจากบ้านอีกทีมาหกเดือน ตกใจ ซึ่งมันดังแล้วอะครับ หกเดือนก็ประมาณเกือบสองล้าน (ผู้ติดตาม) ตอนนั้นออกมาจากบ้านมารับงาน คือโฆษณาเริ่มเข้าแล้ว ผมรู้สึกว่าผมพยายามทำเนื้อหาที่คนไทยเข้าถึงได้ง่าย  แล้ว 5 ปีที่ผ่านมามันเปลี่ยนแปลงไปได้มาก เพราะจากเริ่มคนเดียว วันนี้มี 40 ชีวิตมานั่งดันมันไปเรื่อยๆ  แล้วผมก็ไม่ใช่คนเดียวอีกต่อไปแล้วที่อยู่หน้ากล้อง วันนี้ผมให้โอกาสคนอื่น ผมปั้นคนอื่นได้ อันนี้เป็นสิ่งที่รู้สึกว่ามันเปลี่ยนไปจริงๆ  เราเป็นพื้นที่ที่ถ้าใครมีฝันและรักฟุตบอล มาที่นี่ ผมจะเติมให้ในสิ่งที่คุณต้องการครับ

ช่องรายการ Online ของขอบสนาม มีช่องทางใดบ้าง

คุณเบล : ทุกทางเลยครับ ตอนนี้เรามี Facebook ขอบสนาม เรามี YouTube ขอบสนาม เรามี Tik-Tok ขอบสนาม เรามี Twitter ขอบสนาม เรามี Instagram ขอบสนาม นี่คือสิ่งที่ผมมองว่ามันเป็นสิ่งที่เราต้องไปครับ วันนี้เราไม่สามารถยึดโยง แล้วก็อยู่กับแพลตฟอร์มเดียวได้อย่าง Facebook เพราะว่าความสนใจอื่นๆ ก็มี คนที่เขาดูแต่ภาพอย่างเดียวก็มีนะ

อุปสรรคที่ต้องเจอในการเป็น YouTuber

คุณเบล : ผมเข้าใจได้ว่าทำไมคนถึงชอบเสียงเรา คนถึงไม่ชอบเสียงเรา เพราะทุกคนมีความเข้าใจ ความชอบไม่เหมือนกันเลย ดังนั้น สิ่งที่เราจะมาทำเป็น YouTube อุปสรรคที่เราต้องเจอแน่ๆ คือ ถ้าคุณทำคอนเทนต์ไม่ดี ณ วันนี้ คนด่าคุณได้ทันทีเลยทันทีเลยที่เขาไม่ชอบคุณ คุณไม่มีโอกาสได้อธิบายด้วยซ้ำ เขากดหยุดปุ๊ป พิมพ์ด่าคุณได้เลย เป็นสิ่งที่ทุกคนต้องเจอแน่นอน 

มันไม่มีเลยนะครับ ศิลปิน ดารา YouTuber หรือใครก็ตามที่ผลิตผลงานมา ที่คนชอบแบบร้อยเปอรเซ็นต์เต็ม ไม่มีครับ ผมกล้าพูด กล้ายืนยันเพราะว่าผมอยู่ตรงนี้มานานแล้ว จนเห็นทุกอย่างแล้วว่า ไม่มีหรอกทำแล้วคนชอบทุกอย่าง บางคนตัดพ้อ บางคนเจอคำด่าปุ๊ป ความสร้างสรรค์มันหายไปเลย ตรงนี้คือสิ่งที่เราต้องมีภูมิคุ้มกัน ซึ่งส่วนใหญ่จะตายตรงนี้ คือคุณไม่อยากไปต่อแล้ว บางทีเราอาจจะต้องมองมุมเราว่า เราลองแคร์คนที่เขาชอบงานเรา เราลองมองดูหน่อยไหมว่า เราทำงานมาคนดูตั้งเป็นพันเป็นหมื่น ด่าสองคนเองนะ นอกนั้นเก้าร้อยกว่าคนชม 

ไม่มีใครไม่โดนด่าหรอกครับ ไม่มีจริง ๆ  ถ้าเรามีความแข็งแกร่งตรงนี้ เข้าใจว่าเป็นเรื่องปกติ คุณเอาความสนใจ เอาพลังใจของคุณไปใส่ใจคนที่เขาชม ตรงนั้นทำให้เราอยู่ยาวได้ ผมไม่ได้คิดว่าเรื่องมันจะเป็นตัวหลักในเวลาคุยงาน ผมคิดว่าผมคุยกับใคร โอกาสเหล่านั้นมันจะสร้างโอกาสให้เขาได้ไหม สร้างโอกาสให้เราได้ไหม ซึ่งสิ่งเหล่านี้สำหรับผมนะ ถ้าใครไม่มีมันเป็นอุปสรรคแน่นอนในการทำโซเชียล เพราะว่ามันไม่มีแบบแผนที่ชัดเจน ถ้าคุณรักงานคุณ งานคุณก็จะรักคุณเหมือนกัน มันก็จะตอบแทนคุณด้วยอะไรสักอย่างครับ

คำแนะนำสำหรับคนที่อยากเป็น YouTuber

คุณเบล : ถ้าถามผม ย้อนไปเมื่อแปดปีที่แล้วจะบอกเลยว่า ‘สู้ๆ น้อง’ แต่ถามในปี 2020 ผมต้องพูดความจริงว่า ‘เหนื่อยหน่อยนะน้อง ต้องขยันกว่าคนอื่นเขามาก ๆ เพราะว่าทุกวันนี้ ทุกคนคิดเหมือนน้องนั่นแหล่ะ’ ดังนั้น ถ้าหากว่าน้อง ๆ ยังยืนยันว่าอยากจะเป็น YouTuber อยากจะทำอะไรอย่างนี้ สิ่งแรกคือ ต้องไม่หายไปไหน ต้องทำตลอด ไม่ใช่งานอดิเรก แต่มันคือชีวิต ผมไม่ใช้คำว่างานประจำด้วยนะ ถ้าคุณยอมรับว่าสิ่งนี้คือ ชีวิตได้เลย ตื่นขึ้นมาเพื่อถ่ายคลิป ตัดคลิป พากย์คลิป มาเจอคน แล้ววนไป ถ่ายคลิปใหม่ ๆ เจอคนใหม่ ๆ ถ้าคุณชอบชีวิตเหล่านี้ เต็มที่ได้เลย เพราะว่า YouTube คือทางที่คุณชอบ 

ถ้าวันหนึ่งเรามีชื่อเสียง อย่าหยุดที่จะพัฒนาตัวเอง เพราะว่าบางทีมันอาจจะทำให้เราจมหายไปอย่างรวดเร็ว เพราะวันนี้ทุกคนเขาดูคุณจบ อีก 5 นาทีข้างหน้า เขาเอานิ้วโป้งไถไปเจอคนอื่นได้แล้ว ถ้าจะทำ YouTuber หรือจะไปต่อในสายโซเชียล อย่างที่บอก ย้ำอีกครั้ง 3 อย่างเลย หนึ่ง ใจ สอง เวลา สาม Passion  3 อย่างนี้ ใจ เวลา Passion มันตอบทุกอย่างหมด

คำแนะนำสำหรับผู้ประกอบการ SME ในยุค Social ควรคำนึงถึงอะไร

คุณเบล : เช่นกันครับ ผู้ประกอบการ  SMEs ต่อให้คุณขายขนมปัง แค่คุณคิดว่าขนมปังของคุณจะอยู่ในโซเชียลอย่างไร สมมติถ้าคุณขายบริการ เป็น Service คุณก็ต้องคิดแล้วว่า คุณจะเอาบริการของคุณเข้าโลกออนไลน์อย่างไรให้คนมาสนใจใช้บริการคุณ คุณไม่ต้องเป็น YouTuber นะ ไม่ต้องมาบ้าพากย์บอลอย่างผมทุกคน แค่จับจุดต่อให้คุณทำธุรกิจอะไรอยู่ก็ตาม นี่คือสิ่งที่เราต้องไปต่อ

Published on 27 October 2020
SMEONE เพิ่มโอกาสให้ SME ไทย

“เพราะเศรษฐกิจไทย คนไทยต้องช่วยกัน University Connect ถูกจัดตั้งขึ้นเพื่อนำองค์ความรู้ งานวิจัย และเทคโนโลยีในมหาวิทยาลัย ไปช่วยเพิ่มศักยภาพการแข่งขันให้กับภาคอุตสาหกรรมในไทย เราจะช่วย Connect ให้ผู้ประกอบการเข้าถึงแหล่งความรู้ งานวิจัยและเทคโนโลยีต่างๆของมหาวิทยาลัยได้ง่ายขึ้น” วนัส แต้ไพสิฐพงษ์ Founder of University Connect and Chairman of the Executive Board, Betagro Group 

จากแนวคิดที่ต้องการสร้างความร่วมมือระหว่างองค์กรใหญ่อย่างเบทาโกรกับมหาวิทยาลัยชั้นนำเพื่อส่งต่อองค์ความรู้ในภาคอุตสาหกรรมไทยไปสู่ผู้ประกอบการก่อให้เกิด University Connect ยูนิตสำคัญที่เบทาโกรตั้งใจสร้างขึ้นเพื่อช่วยเสริมศักยภาพให้ภาคอุตสาหกรรมได้เติบโตอย่างมีประสิทธิภาพ 

โดยวิสัยทัศน์ของ University Connect คือ จะเป็นหนึ่งในกลไกในการพัฒนา Thailand Competitiveness ให้กับผู้ประกอบการ โดยมีหนึ่งในพันธกิจสำคัญคือ พัฒนาศักยภาพในการแข่งขันของอุตสาหกรรม โดยใช้องค์ความรู้และทรัพยากรที่มีคุณภาพของ
มหาวิทยาลัย

“จุดเริ่มต้นเกิดจากการที่เราทำงานกับทางมหาวิทยาลัยค่อนข้างมาก และทางมหาวิทยาลัยก็เข้ามาช่วย Improvement ทางด้านเทคโนโลยีและเรื่องของพื้นฐานการผลิตหลายอย่างซึ่งเรารู้สึกว่าองค์ความรู้เหล่านี้เป็นของดีซี่งมีอยู่ในทุกๆมหาวิทยาลัย องค์ความรู้บางอย่างเป็นในเชิงวิศวะ วิทยาศาสตร์ ซึ่งภาคธุรกิจไม่ได้หยิบเอามาใช้ ซึ่งจริงๆแล้วหากมีการหยิบเอาไปใช้จะสามารถประยุกต์ใช้ในการพัฒนาต้นทุน เพิ่มมูลค่าสินค้า และด้านอื่นอีกหลากหลายซึ่งคุณวนัสมองว่าของดีเหล่านี้น่าจะเอามาให้ภาคเอกชนได้นำไปใช้ แต่ปัญหาคือมหาวิทยาลัยขาดเรื่องของการทำการตลาด ดังนั้นเบทาโกรจึงขอทดสอบสมมุติฐานด้วยการตั้งหน่วยงานหนึ่งขึ้นมาในเบทาโกรที่ใช้ชื่อว่า University Connect เพื่อนำเอาความรู้ งานวิจัย เทคโนโลยีของมหาวิทยาลัย เช่น มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี  พระจอมเกล้าลาดกระบัง มหาวิทยาลัยมหิดล ออกไปช่วยเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันให้กับภาคอุตสาหกรรมของไทยผ่านชื่อโครงการที่สื่อสารตรงถึงความต้องการของอุตสาหกรรมที่เรียกว่า Service menu นั่นเป็นเป้าหมายของ University Connect”

คุณอาณัติ ทรัพย์ทวีกุล ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ สำนัก Academic Contribution เล่าถึงจุดเริ่มต้นของ University Connect

บริการของ University Connect แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ

Good Routine operation (Work Effectiveness) เหมาะสำหรับโรงงานที่มาตรฐานไม่ชัด คุณภาพแกว่ง ประสิทธิภาพขั้นพื้นฐานของการผลิตสินค้าคือการมีมาตรฐานในการทำงานที่ดี (Effective work instruction) พร้อมทั้งมีระบบในการควบคุมการผลิตและควบคุมคุณภาพของสินค้า (Monitoring and Control System) หากมีระบบในการทำงานที่ดีแล้วการผลิตสินค้าให้ได้ตามมาตรฐานจะไม่เป็นปัญหาอีกต่อไป Service menuในกลุ่มนี้จึงเหมาะกับบริษัทที่มีมาตรฐานการทำงานยังไม่ชัดเจน คุณภาพของสินค้ายังไม่เป็นไปตามข้อกำหนด ซึ่งหัวข้อสำคัญในกลุ่มนี้จะเป็นเรื่องของ การสอนงานแรงงานให้ทำตาม Work Instruction, Safety​​,Follow Up & Monitoring System​​,Problem solving & Root Cause Analysis​,Database for Control Operation

Process Improvement (Work Efficient)  เหมาะสำหรับโรงงานที่มองหาการพัฒนาเพื่อก้าวนำคู่แข่ง บริษัทที่มีมาตรฐานการทำงานที่ดีแล้ว ย่อมมีความพร้อมในการปรับปรุงให้ดียิ่งขึ้นเพื่อพัฒนาให้ก้าวนำคู่แข่ง Service menu ในกลุ่มนี้ช่วยเพิ่ม Capacity, Yield, Quality, ประสิทธิภาพการทำงาน ซึ่งนำไปสู่การลดต้นทุน เช่น การเพิ่มทักษะในการทำงานของพนักงานด้วยเทคนิค Feedback​,การลดค่าเผื่อในการผลิต (Give Away Loss) ด้วยหลักการทางสถิติและศาสตร์เฉพาะทาง​,การบริหารจัดการเพื่อ Max. Cap & Min. Cost ด้วย Optimization technics​,การเพิ่มประสิทธิภาพของทั้งองค์กรด้วย Lean, Total Productivity management (TPm), Ideal Management (IM)​,การออกแบบ / สร้างอุปกรณ์อัตโนมัติต้นทุนต่ำด้วยหลักการ Karakuri Kaizen​ และการปรับปรุงวิธีการทำงานโดยเน้นเพียง 1 จุดงาน Station Improvement 

Transformation (Working Platform) เหมาะสำหรับโรงงานที่พร้อมปฏิรูปองค์กรด้วยเทคโนโลยี ในยุค 4.0 ใครๆ ก็อยากจะเอาเทคโนโลยีมาใช้ในองค์เพื่อให้มีศักยภาพในการแข่งขันมากขึ้น​ Service menu ในกลุ่มนี้เป็นการ Customize technology ให้ Fit กับความต้องการของบริษัท​ ออกแบบ / สร้างเครื่องจักรอัตโนมัติเพื่อใช้ทดแทนแรงงาน เช่น การใช้ Manufacturing Execution System (MES) เพื่อบริหารจัดการงานผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ​,ใช้ IoT ร่วมกับการวิเคราะห์แบบ Real time เพื่อควบคุมกระบวนการผลิต และเครื่องจักร​,Implement ระบบ ERP เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการทั้งองค์กร​,ใช้ Machine Learning ในกระบวนการผลิต 

“เรามี Service Menu ที่หลากหลายซึ่งเมนูเหล่านี้เราทำงานร่วมกับทางมหาวิทยาลัยโดยพยายามกลั่นองค์ความรู้ต่างๆออกมาเป็นเมนูพร้อมเสิร์ฟให้กับผู้ที่ต้องการเข้ามาเรียนรู้ เป็นเมนูที่พร้อมใช้ พร้อมแก้ปัญหาให้กับภาคเอกชนสามารถนำเอาไปใช้งานได้จริง ซึ่ง Service menu เหล่านี้เรานำมาจากดีมานด์ที่เกิดขึ้นจากภาคเอกชน และเข้าไปคุยกับอาจารย์เพื่อนำเอาองค์ความรู้ต่างๆเข้าไปช่วยแก้ปัญหาเหล่านี้ด้วยความที่เราเป็นธุรกิจอาหารเราก็เริ่มจากเรื่องของอาหารก่อน แต่จริงๆแล้วมี Service menu ที่ไม่เกี่ยวกับอาหารด้วยเช่นเดียวกัน” 

แนวทางในการทำงานของ University Connect มีการปรับให้สอดคล้องกับวิถีของอาจารย์ โดยการจัดสัมนาให้ความรู้กับผู้ประกอบการ โดยเชิญทั้งเจ้าของกิจการ ผู้จัดการโรงงาน ผู้จัดการแผนก และผู้ที่สนใจเข้ามาร่วมฟังทุกวันศุกร์ที่สำคัญคือ “ฟรี” ซึ่งนั่นเป็นช่องทางที่ทำให้ผู้ประกอบการรู้จัก University Connect จนปัจจุบันมีองค์กรที่เข้าร่วมกิจกรรมกว่า 100 องค์กร

“เราใช้ช่องทางหลายช่องในการประชาสัมพันธ์ University Connect ไม่ว่าจะเป็นการจัดฟรีสัมมนาทุกวันศุกร์ซึ่งแต่ก่อนเราจัดที่บริษัทแต่ช่วง COVID-19 เราเปลี่ยนมาจัดทางออนไลน์ซึ่งก็ได้การตอบรับที่ดี นอกจากนี้เรายังมีการใช้ช่องทาง Direct Sale คือโทรเข้าไปตามบริษัทต่างๆ และผ่านกลุ่มสมาคม เช่น สมาคมผู้ผลิตอาหารสำเร็จรูป สมาคมอาหารแช่เยือกแข็ง สมาคมกาแฟ ผ่านแบงค์ คือ TMB เป็นต้น นอกจากนี้เรายังมี LINE@ ซึ่งทำให้ลูกค้ารู้จักเรา เมื่อโรงงานไหนที่ฟังสัมมนาของเราแล้วรู้สึกสนใจ อยากให้เราใช้ข้อมูลเชิงลึกหรือเมนูที่เรามีไปช่วยตอบโจทย์ธุรกิจของเขา หลังจากนี้ก็จะเป็นเรื่องของการ Consult กันส่วนตัว โดยเราจะพาอาจารย์จากมหาวิทยาลัยไปวิเคราะห์ปัญหาที่โรงงานของลูกค้า เป็น Project set up ขึ้นมาเพื่อเข้าสู่กระบวนการช่วยเหลือจริง ซึ่งตรงนี้ลูกค้าต้องทำสัญญาแล้วจ่ายเงินกับมหาวิทยาลัย เพราะการที่มหาวิทยาลัยเข้าไปทำให้มีค่าดำเนินงานถ้าเราไม่เก็บเงินเลยก็จะทำให้เราอยู่ได้ไม่นานและช่วยองค์กรต่างๆได้ไม่มากนัก ซึ่งปัจจุบันเราเริ่มมีลูกค้าให้เรานำองค์ความรู้เข้าไปช่วยแก้ปัญหาเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ”

 หลายคนคงอยากตั้งคำถามว่าการที่เบทาโกรเข้ามาทำตรงนี้ ได้อะไร? คุณอาณัติ ตอบอย่างตรงไปตรงมาว่า “จริงๆแล้วเราไม่ได้อะไร สิ่งที่เราต้องการคือต้องการช่วยจริงๆ”

“มีคนที่พอทราบว่าเราเป็นบริษัทเอกชนเขาก็จะตั้งกำแพงเอาไว้ก่อนว่าเราทำแล้วได้อะไรจากตรงนี้ เราก็ต้องบอกเขาว่าจุดเริ่มต้นของเราคือการที่เราต้องการที่จะเข้ามาช่วย ซึ่งพูดตามตรงก็คือเราไม่ได้อะไร แต่มีสิ่งหนึ่งที่ทางเบทาโกรต้องการทำ คือการแยกหน่วยงานนี้ออกมา เป็น Social Enterprise ในอนาคต ซึ่งการเป็น Social Enterprise ต้องมีรายได้เข้ามาเพื่อเลี้ยงตนเองให้อยู่รอดไปได้ เราก็จะแจ้งลูกค้าเลยว่าเวลาที่เราทำโครงการพวกนี้รายได้บางส่วนต้องคืนกลับมาให้กับ Social Enterprise ด้วย เราอยากช่วยบนพื้นฐานที่จะทำให้บริษัทยั่งยืนเพื่อที่จะช่วยเหลือคนอื่นต่อได้” 

เป้าหมายของ University Connect ถัดจากนี้ คุณอาณัติ มองว่าคือการช่วยเหลือภาคอุตสาหกรรมในระดับที่ Mass มากขึ้น อาจจะเป็นการช่วย SMEs ลอตใหญ่พร้อมๆกัน เนื่องจากตอนนี้การช่วยเหลือยังเป็นรูปแบบของการช่วยแบบ One by One ในอนาคตมองถึงการช่วยแบบ One to Many โดย Service Menu 1 Menu สามารถช่วยผู้ประกอบการแก้ปัญหาได้ 5-10 รายในครั้งเดียว 

“สิ่งที่อยากแนะนำ SMEs ไทยคือเรามองว่าตอนนี้รายย่อยเยอะมาก แล้วธุรกิจตอนนี้วิ่งไวมากทั้งตัวธุรกิจเองและตัวผู้บริโภคพฤติกรรมก็เปลี่ยนการเทิร์นของธุรกิจหมุนเร็วเพราะฉะนั้นความไวในการปรับตัวให้ทันกับสภาพเศรษฐกิจตอนนี้สำคัญ สิ่งหนึ่งที่ SMEs อาจจะยังมองไม่เห็นคือพวกพื้นฐานความรู้ที่ไม่ต้องลงทุนเยอะ ไม่ต้องไปซื้อออโตเมชั่น ความรู้ที่ลงทุนไม่มาก แต่ผลตอบแทนคุ้มค่า พวก Basic Knowledge เป็นเรื่องที่ควรจะยอมลงทุนมากกว่าเพราะมันจะสามารถเก็บไว้ใช้ได้นานและอยู่กับเราตลอดไป”

Published on 2 October 2020
SMEONE เพิ่มโอกาสให้ SME ไทย

อุตสาหกรรมอาหารนับเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพของประเทศ เพราะไทยมีความหลากหลายทางชีวภาพ และอาหารไทยก็มีชื่อเสียงในระดับโลก แต่ในขณะเดียวกัน ผู้ประกอบการ SME ที่ทำธุรกิจอาหารก็เผชิญกับความท้าทายหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ช่องทางการตลาด และพฤติกรรมของผู้บริโภค

สถาบันอาหาร นับเป็นองค์กรสำคัญที่ทำหน้าที่สะพานเชื่อมระหว่าง SME กับภาครัฐ โดยมีเป้าหมายให้ไทยเป็นศูนย์อาหารอนาคตในภูมิภาคอาเซียน (Future Food Hub of ASEAN)

นางอนงค์ ไพจิตรประภาภรณ์ ผู้อำนวยการสถาบันอาหาร กล่าวว่า สถาบันอาหารเป็น One-Stop Service ของอุตสาหกรรมอาหาร มีความเชี่ยวชาญด้านนี้โดยเฉพาะ และทำหน้าที่ส่งเสริมพัฒนาผู้ประกอบการที่อยู่ในอุตสาหกรรมอาหาร

“ถ้าผู้ประกอบการมีไอเดียว่าอยากจะทำอะไร เราสามารถให้บริการได้ครบถ้วน” ผอ.อนงค์ กล่าวว่า สถาบันอาหารให้บริการใน 7 ด้าน ประกอบด้วย

1) การตรวจวิเคราะห์ความปลอดภัยของอาหาร (Food Safety) ว่าเป็นไปตามมาตรฐานที่ทางอย. กำหนดหรือไม่ รวมถึงมาตรฐานของต่างประเทศ เป็นการตรวจทดสอบทางด้านเคมี จุลชีววิทยา และอายุของผลิตภัณฑ์ รวมถึงการตรวจสอบความชำนาญของห้องปฏิบัติการ และการสอบเทียบเครื่องมือที่ใช้อยู่ในอุตสาหกรรมอาหาร

2) การบริการทางวิศวกรรม นักวิชาการจะเข้าไปตรวจเครื่องมือในโรงงานอุตสาหกรรม เพื่อคำนวณหาจุดเหมาะสมในการผลิต ซึ่งเป็นไปตามกฏหมายของอย. เช่น การตรวจกระบวนการที่ใช้ความร้อน (Thermal Process) และกระบวนการที่ไม่ใช้ความร้อน  (Aseptic Process)  ว่าการผลิตอาหารลักษณะนี้ต้องใช้อุณหภูมิเท่าไหร่และนานเท่าใด พอคำนวณแล้วก็เอาใบรับรองให้ผู้ผลิตปฏิบัติตาม

3) การวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ เป็นบริการที่สถาบันอาหารให้ผู้ประกอบการที่มีไอเดียว่าอยากผลิตอาหารต่างๆ ผู้ประกอบการบอกโจทย์ แล้วทางสถาบันจะทำสูตรให้ตรงตามกลุ่มเป้าหมายนั้นๆ 

4) การให้คำปรึกษาในการพัฒนาระบบคุณภาพ เช่น GMP (Good Manufacturing Practice), HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) รวมถึงให้การตรวจรับรองว่าระบบต่างๆ ได้มาตรฐาน 

5) การรับจ้างการผลิตและให้เช่าเครื่องมือและสถานที่ “หลังจากทำสูตรของผลิตภัณฑ์เรียบร้อยแล้ว ผู้ประกอบการรุ่นใหม่มีสูตรแล้ว แต่ยังไม่ได้ลงกับเครื่องมือเครื่องจักร ยังไม่แน่ใจว่าตลาดเป็นอย่างไร เราก็บริการทางด้านเครื่องมือเครื่องจักร เรามีโรงงานเล็กๆ รับจ้างผลิต (OEM) และรับออกแบบบรรจุภัณฑ์ และเรายังมีสถานที่ มีห้องสำหรับสอนการทำอาหาร มีคลาสสาธิต เราให้เช่าพื้นที่ด้วย” ผอ.อนงค์ กล่าว

6) บริการฝึกอบรมสำหรับอุตสาหกรรมอาหาร อาทิ หลักสูตรมาตรฐาน GMP, HACCP, ISO 22000 รวมถึงการจัดอบรมพนักงานในองค์กร (In-House Training) 

7) บริการข้อมูลและวิจัยตลาด โดยศูนย์อัจฉริยะเพื่ออุตสาหกรรมอาหาร (Food Intelligence Center) สมาชิกจะได้รับข้อมูลต่างๆ อาทิ เทรนด์อาหาร กฏหมายกฏระเบียบของประเทศต่างๆ รวมถึงการทำวิจัยตลาด และให้บริการคำปรึกษาทางธุรกิจแก่องค์กร

จากบริการทั้งหมดข้างต้น ทำให้เห็นว่าสถาบันอาหารให้บริการที่หลากหลายและเป็นประโยชน์ต่อผู้ประกอบการ แต่ในโลกของการทำธุรกิจจริง SME ต้องเผชิญปัญหาในหลายมิติ ผอ.อนงค์ กล่าวถึงจุดอ่อนของ SME ไทยว่า SME ขาดเงินทุน มีเงินน้อยและสายป่านสั้น ขาดเครือข่ายในการทำธุรกิจ รวมถึงขาดองค์ความรู้ เช่น ความรู้ในการทำธุรกิจ การบริหารต้นทุน ความรู้เรื่องเทคโนโลยี การลดต้นทุน-การเพิ่มประสิทธิภาพ เป็นต้น  

สำหรับจุดแข็งของ SME ผอ.อนงค์ มองว่า อยู่ที่ความเล็ก และความปราดเปรียวในการเปลี่ยนกระบวนการให้สอดคล้องกับเทรนด์ต่างๆ “เทรนด์ คือ คุณไม่ต้องผลิตเยอะ แต่ผลิตอะไรที่ตรงกับความต้องการลูกค้าที่เป็น Niche Market (ตลาดเฉพาะกลุ่ม) เช่น กลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มเด็ก กลุ่มวัยรุ่น กลุ่มที่ชอบออกกำลังกาย กลุ่มที่ต้องการความสวยงาม เพราะฉะนั้น SME จึงต้องมี Agility (ความคล่องแคล่วว่องไว) ในการปรับเปลี่ยนรูปแบบ ผลิตภัณฑ์ ให้ตรงกับความต้องการของลูกค้าที่ปัจจุบันมีความหลากหลายมาก และเดี๋ยวนี้แข่งกันที่ความเร็ว (Speed)” ผู้อำนวยการสถาบันอาหาร กล่าว

แม้ SME จะปราดเปรียวในการทำธุรกิจอาหาร แต่ก็ต้องเจอความท้าทายที่อยู่ในบริบทของการเปลี่ยนแปลงประกอบด้วย

1) การเปลี่ยนแปลงด้านเทคโนโลยี นวัตกรรม ออโตเมชั่น และ BCG ได้แก่ เทคโนโลยีชีวภาพ (Biotechnology) เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) และสังคมสีเขียว (Green Society) โดย SME ที่ทำธุรกิจอาหารต้องติดตามการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ให้ทัน
2) ช่องทางการตลาด เช่น การเติบโตของร้านสะดวกซื้อและช่องทางออนไลน์ 
3) ผู้บริโภคเปลี่ยนพฤติกรรม โดยโควิด-19 ทำให้ผู้บริโภคกินอาหารอยู่ที่บ้านมากขึ้น และสนใจเรื่องสุขภาพมากขึ้น 

ท่ามกลางบริบทธุรกิจที่เปลี่ยนแปลง ผอ.อนงค์ กล่าวว่า SME ต้องพัฒนาเพิ่มเติมใน 2 ประเด็นหลัก เรื่องแรก SME ต้องลงทุนทางด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรม เช่น ออโตเมชั่น โรโบติกส์ และผลิตสินค้าที่ตอบสนองเฉพาะกลุ่ม ไม่ใช่เจาะตลาดแมส และเรื่องที่สอง
การพัฒนาทักษะและสร้างทักษะใหม่ของ SME (Reskill, Upskill) เช่น การนำวัตถุดิบในพื้นที่มาใช้ประโยชน์เพื่อผลิตสินค้า เป็นต้น  

สำหรับเทรนด์ที่เกี่ยวข้องกับอาหารโลก ผอ.อนงค์ กล่าวถึง 3 เทรนด์ ได้แก่  

1) เทรนด์อาหารที่ดีต่อสุขภาพ (Health Safe Trend) ผู้บริโภคไม่ได้ต้องการอาหารที่อร่อยอย่างเดียว แต่อาหารต้องมีคุณภาพและช่วยเสริมสร้างสุขภาพ อาทิ อาหารที่สร้างภูมิต้านทาน การปรับระดับฮอร์โมน เป็นต้น นอกจากนั้นผู้บริโภคก็ต้องการความสะดวกสบาย เช่น อาหารพร้อมปรุง อาหารพร้อมทาน แต่ต้องเป็นอาหารที่ดีต่อสุขภาพ ช่วยสร้างภูมิต้านทานโรค

2) เทรนด์การบริโภคเพื่อความยั่งยืน (Environmental Safe Trend) การผลิตอาหารที่ไม่สร้างปัญหาให้กับสิ่งแวดล้อม เป็นการผลิตที่ยั่งยืนสอดรับกับเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยกระบวนการผลิตได้ลดการใช้ทรัพยากร มีการนำกลับมาใช้ซ้ำ และกลับมาใช้ใหม่ (Reduce, Reuse, Recycle) ซึ่งประเทศในสหภาพยุโรปจะพิจารณาในหลายประเด็น อาทิ ผลิตภัณฑ์มีฉลากเขียว (Green Label) หรือไม่ ผู้ผลิตมีความรับผิดชอบต่อสังคมหรือใช้แรงงานเด็กหรือไม่ แพคเกจจิ้งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เป็นต้น 

3) เทรนด์การบริโภคที่ไม่เบียดเบียนสัตว์ (Animal Safe Trend) ทำให้ธุรกิจอาหารวีแกนและอาหารจากพืช (Plant-based Food) เติบโตขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเนื้อสังเคราะห์/เนื้อเทียม หรือ โปรตีนทดแทน 

ผอ.อนงค์ กล่าวเสริมถึงบทบาทของสถาบันอาหารว่า “เราเป็นผู้ปฏิบัติการ (Implementer) เราไม่ใช่แค่วางกลยุทธ์ วางนโยบาย แต่เราเป็นคนทำ เราเหมือนเป็นสะพานระหว่าง SME ผู้ประกอบการ กับภาครัฐที่วางนโยบายแล้ว” 

สถาบันอาหารจะดำเนินงานตามแนวทางแผนปฏิบัติการด้านการพัฒนาอุตสาหกรรมแปรรูปอาหารระยะที่ 1 (พ.ศ. 2562-2570)  “สิ่งที่ต้องดำเนินการมีเป้าหมายว่า เราจะต้องเป็น Future Food Hub ของอาเซียน เราจะเป็นศูนย์อาหารอนาคตในภูมิภาคอาเซียน”   

ผอ.อนงค์ เสริมว่า อาหารอนาคตประกอบด้วย 4 เรื่อง

1) อาหารออร์แกนิค
2) Functional Food อาหารเพื่อฟังก์ชั่นของร่างกาย เช่น อาหารที่สร้างภูมิต้านทาน อาหารเพื่อความงาม เป็นต้น
3) Medical Food อาหารทางการแพทย์ และ
4) Novel Food อาหารใหม่ ที่มีการใช้กระบวนการหรือวัตถุดิบใหม่

การนำพาประเทศไปสู่ศูนย์อาหารอนาคตของอาเซียน สถาบันอาหารมีแผนงานหลายด้าน อาทิ มาตรการสร้างนักรบอุตสาหกรรมอาหารพันธุ์ใหม่ (Food Warriors) มาตรการสร้างนวัตกรรมอาหารอนาคต (Future Food Innovation) มาตรการสร้างโอกาสทางธุรกิจ (New Marketing Platform) และมาตรการสร้างปัจจัยพื้นฐานเพื่อเร่งการพัฒนาอุตสาหกรรม (Enabling Factors)

ในภูมิทัศน์โลกใหม่ที่ผันผวน ซับซ้อนและมีความไม่แน่นอนสูง ภารกิจข้างต้นนับเป็นงานที่ท้าทายที่ทุกฝ่ายต้องร่วมมือร่วมใจ หากทำได้สำเร็จก็จะเป็นการสร้างความสามารถเชิงแข่งขันที่สำคัญให้กับประเทศ

Published on 1 October 2020
SMEONE เพิ่มโอกาสให้ SME ไทย

ประวัติศาสตร์การดื่มชาจีนในไทยมีมาเนิ่นนาน และชาจีนที่คนนิยมดื่มตั้งแต่โบราณ ก็คือชาอูหลง หนึ่งในแบรนด์ชาจีนที่อยู่คู่กับสังคมไทยมากว่า 80 ปี คือ ใบชาตราสามม้า โดยมีชาอูหลงเบอร์ 1 และเบอร์ 3 เป็นสินค้ายอดนิยมทั่วประเทศ และยังมีชาอีกหลากหลายชนิดวางจำหน่าย 

บางคนอาจไม่เคยซื้อดื่มด้วยตัวเอง แต่เวลาไปนั่งกินอาหารในเครือร้านอาหารขนาดใหญ่ หรือใช้บริการในโรงแรมมีชื่อเสียง ก็ได้ดื่มชาตราสามม้าโดยที่ไม่รู้ตัว

ในยุคเริ่มแรกของธุรกิจ จากรุ่นปู่ที่หอบเสื่อผืนหมอนใบมาจากเมืองจีน มารับจ้างทำงานในย่านเยาวราช ทำงานอยู่หลายอย่างก่อนจะเริ่มต้นธุรกิจใบชาในปี 2480 ในนามห้างใบชาอุ้ยปอกี่ (ภายหลังเปลี่ยนเป็นบริษัท ใบชาสามม้า จำกัด) โดยสมัยก่อนเป็นการนำเข้าใบชาเกือบทั้งหมด ไม่จากจีนก็ไต้หวัน

จนมาถึงยุคสองรุ่นพ่อ โมเดิร์นเทรดเริ่มเข้ามาในเมืองไทย ใบชาสามม้าก็เริ่มส่งขายเข้า 7-11

กาลเวลาผันผ่านจนถึงยุคทายาทรุ่นที่ 3 คุณอิศเรศ อุณหเทพารักษ์ ซึ่งเข้ามาช่วยทำงานในธุรกิจใบชาตราสามม้าตั้งแต่ปี 2535 หลังเรียนจบมหาวิทยาลัย, ในยุคนี้ หลายสิ่งของธุรกิจปรับเปลี่ยนไป เช่น การมองเห็นโอกาสการค้าขายในโลกออนไลน์ แต่ปรัชญาการทำธุรกิจของบริษัทที่เน้นเรื่องการดูแลผู้บริโภค ไม่เคยเปลี่ยนแปลงจากรุ่นบรรพบุรุษ 

ในยุคที่สามของคุณอิศเรศและพี่ชาย มีการพัฒนาธุรกิจให้เข้ากับยุคสมัย และพยายามรักษาคุณภาพของสินค้า คุณอิศเรศ ยอมรับว่า ใบชาตราสามม้าอาจตามเทรนด์บางอย่างไม่ทัน แต่ช่วงที่เกิดวิกฤติเศรษฐกิจรุนแรง อย่างช่วงวิกฤติต้มยำกุ้ง ปี 2540 บริษัทก็ไม่ได้รับผลกระทบถึงขนาดธุรกิจจะไปไม่รอด ธุรกิจใบชาจึงเป็นธุรกิจที่ทรงๆ

ในช่วงปี 2549 บริษัทได้ลองทำชาซองซาเช่ เพื่อตอบสนองเทรนด์การดูแลสุขภาพ ชาของใบชาสามม้าไม่แต่งสี ไม่แต่งกลิ่น ไม่แต่งรส เน้นเจาะกลุ่มคนทำงาน โดยมองเห็นปัญหา (pain point) ของการดื่มชาจีนว่า ชงไม่สะดวก ต้องใช้อุปกรณ์จำนวนมาก แต่การสื่อสารการตลาดและอีเว้นท์ก็ยังไม่ประสบความสำเร็จ 

ภายหลังจากที่หันกลับมามองจุดแข็งของบริษัท คุณอิศเรศ พบว่า สิ่งที่ต้องพยายามรักษาไว้ก็คือ คุณภาพของสินค้า หากเปรียบเทียบในย่านราคาเดียวกัน สินค้าของใบชาสามม้า ต้องมีกลิ่น สี และรสชาติดีที่สุด โดยทีมงานได้ไปซื้อสินค้าของคู่แข่งในทุกย่านราคา นำมาชิมเทียบเพื่อดูจุดเด่นและจุดด้อย และหาวิธีสร้างความแตกต่างจากคู่แข่ง 

ชาอูหลงเบอร์ 1 และเบอร์ 3 ของใบชาสามม้า เป็นสินค้าที่ติดตลาดทั่วประเทศตั้งแต่ยุคแรก โดยชาอูหลงเบอร์ 1 จะผสมสัดส่วนของชาอูหลงจากเมืองนอก เป็นชาที่มีคุณภาพสูงขึ้น สีน้ำชาไม่เข้มเท่าเบอร์ 3 แต่กลิ่นหอมของใบชาจะมากกว่า ส่วนชาอูหลงเบอร์ 3 จะเป็นชาที่ผลิตในประเทศ จัดเป็นชาที่นิยมตามร้านค้าทั่วไป เช่น ร้านก๋วยเตี๋ยว, ร้านอาหาร เพราะมีความเข้มข้นของน้ำเยอะ สีน้ำจะเข้มจากการย่างไฟโดยธรรมชาติ จึงเหมาะทำเป็นกาใหญ่ ชงในปริมาณมาก

ในยุคสมัยปัจจุบัน ช่องทางออนไลน์ก็เปิดโอกาสให้ใบชาสามม้าสื่อสารได้ตรงกลุ่มเป้าหมาย โดยบริษัททำเพจในเฟสบุ๊ค, ไลน์แอด และซื้อ Adwords ใน Google และด้วยฐานข้อมูลของช่องทางออนไลน์เหล่านี้ บริษัทก็เจาะเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพในงบประมาณที่ต่ำลง “การเข้าถึง (Reach) ไม่เยอะเท่าไหร่ แต่เฉพาะเจาะจงระดับหนึ่ง เจาะจงไปเลยได้ว่า ขอให้เป็นคนที่ชอบเครื่องชงดื่มก่อนก็ได้ ไม่จำเป็นต้องเป็นชาหรือกาแฟ นี่คือได้กลุ่มกว้างนิดหนึ่ง หรือเราจะลงลึกไปว่าชา หรือชาอูหลง” คุณอิศเรศ กล่าวถึงการเลือกกลุ่มเป้าหมาย

ตลาดของใบชาสามม้า แบ่งได้เป็นกรุงเทพมหานครและปริมณฑล รวมถึงต่างจังหวัดโซนใกล้อย่างเช่น ชลบุรี คิดเป็นสัดส่วน 50% และที่เหลือทั่วประเทศอีก 50% และหากแบ่งยอดขายของบริษัทตามช่องทางขาย จะพบว่า โมเดิร์นเทรดคิดเป็นเกือบ 55% ที่เหลือเป็นโชห่วยทั่วประเทศรวมกัน โดยยอดขายที่มาจากออนไลน์คิดเป็นเพียง 2% ของยอดขายรวม แต่เติบโตก้าวกระโดดทุกปี 

ใบชาสามม้าเริ่มต้นขายสินค้าเกรดพรีเมียม ราคาแพงที่เพจในเฟสบุ๊ค แตกต่างจากสินค้าของบริษัทที่ขายตามโมเดิร์นเทรด ซึ่งยังไม่ถือว่าเป็นเกรดพรีเมียม ช่องทางของบริษัทประกอบด้วยเพจในเฟสบุ๊ค, ไลน์แอด, Shopee และกำลังจะขึ้นใน Lazada โดยช่องทางดิจิตัลจัดเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่มีศักยภาพการเติบโต และเป็นโอกาสธุรกิจที่สำคัญ

แต่การขายใบชาทางออนไลน์มีความท้าทาย ต้องอธิบายและให้ข้อมูลเกี่ยวกับสินค้า เพราะชาไม่ได้มีความเป็นแมสเหมือนกาแฟ กินกาแฟบอกได้ว่า ต้องการกาแฟกี่ช้อน นม น้ำตาล ครีมเทียมเท่าไหร่ ทว่าการแนะนำสำหรับลูกค้าที่ยังไม่มีความรู้เรื่องชาจีน ต้องอาศัยบทสนทนากว่าจะปิดการขายได้ คุณอิศเรศ บอกกับแอดมินว่า อย่าไปฮาร์ดเซลล์ และอย่าทำให้จุดเด่นและความน่ารักของทีมงานหายไป 

จุดเด่นอีกอย่างของใบชาสามม้าอยู่ที่การจัดส่ง โดยบริษัทมีหน่วยรถตู้ 4 คัน วิ่งทั่วกรุงเทพและปริมณฑล และมีมอเตอร์ไซค์อีก 4 คัน การจัดส่งสินค้าในกรุงเทพจึงเป็นไปด้วยความรวดเร็ว, ส่วนการจัดส่งในต่างจังหวัด บริษัทไม่เคยรอรอบ มีออเดอร์เข้ามาก็ส่งผ่านเคอรี่หรือ EMS ทันที

สำหรับปัจจัยความสำเร็จของใบชาสามม้า คุณอิศเรศ กล่าวว่า อยู่ที่ความซื่อสัตย์และจริงใจ เวลาแอดมินเพจคุยกับลูกค้า จะไม่ทำการฮาร์ดเซลล์ หรือพยายามปิดการขายอย่างรวดเร็ว แต่จะถามและให้ความรู้กับลูกค้า โดยคุณอิศเรศถือคติว่า จริงใจกับลูกค้าไว้ก่อน หากลูกค้าเชื่อใจก็จะเป็นความสัมพันธ์ในระยะยาว 

“คุณอาจจะไม่ได้ขายเขาวันนี้ แต่ว่าเวลาเขามีปัญหา ถ้าเขาคิดถึงคุณก่อน คุณก็ได้เปรียบแล้ว”

แม้โลกสมัยใหม่จะเคลื่อนไปสู่วิถีทางดิจิตอล และมีการแข่งขันกันอย่างดุเดือดในทุกมิติ แต่แก่นในการดำเนินธุรกิจของใบชาตราสามม้ายังเหมือนเดิมไม่เปลี่ยนแปลงจากรุ่นปู่ นั่นคือ การยึดมั่นคุณธรรมในการค้าขาย รักษาคุณภาพสินค้า และจริงใจซื่อสัตย์ต่อลูกค้า


Published on 1 October 2020
SMEONE เพิ่มโอกาสให้ SME ไทย

ธุรกิจ SMEs ในไทยถือเป็นธุรกิจที่มีการเติบโตอย่างต่อเนื่องและมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ แรงงานกว่า 80% ของทั้งประเทศถูกจ้างงานโดยธุรกิจ SMEs ซึ่งจากข้อมูลของสสว.หรือสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมระบุไว้ว่าในปี 2560 มีจำนวนผู้ประกอบการทั้งประเทศราว 3.05 ล้านรายเป็น SMEs ถึง 3.04 ล้านราย หรือคิดเป็น 99.8% ของผู้ประกอบการทั้งประเทศ 

แต่อย่างไรก็ตามมีผู้ประกอบการ SMEs เพียงแค่ 1% หรือ 2.5 หมื่นรายของจำนวน SMEs ทั้งประเทศเท่านั้นที่สามารถพัฒนาตัวเองจนกลายเป็นผู้ส่งออก ซึ่งหากเทียบกับประเทศที่พัฒนาแล้วต้องถือเป็นสัดส่วนที่เรียกว่าน้อยมากเพราะประเทศที่พัฒนาแล้วอย่างไต้หวันมีจำนวน SMEs ที่เป็นผู้ส่งออกสูงถึง 37% เยอรมัน 28% ฝรั่งเศส 27% ญี่ปุ่น 25% และสหราชอาณาจักร 21% 

ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย หรือ EXIM Bank จึงมีบทบาทในการเป็นสถาบันการเงินเฉพาะกิจชั้นนำระดับโลกซึ่งเป็นกลไกที่จะเข้ามาช่วยขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การค้าและการลงทุนระหว่างประเทศของไทย รวมถึงมุ่งยกระดับภาคส่งออกที่เป็นหัวใจสำคัญของเศรษฐกิจไทยให้เติบโตอย่างยั่งยืนตลอดจนเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของผู้ประกอบการไทย โดยเฉพาะ SMEs ให้พร้อมยืนหยัดบนเวทีการค้าการลงทุนโลก

“EXIM Bank ตั้งขึ้นจากนโยบายของรัฐบาลที่ต้องการให้ SMEs เติบโต ซึ่งในมุมมองของเราการเติบโตไม่ใช่แค่เฉพาะในประเทศเท่านั้น ควรเติบโตออกไปยังตลาดต่างประเทศด้วยเพื่อสร้างโอกาสที่เพิ่มมากขึ้น แต่โอกาสที่เพิ่มมากขึ้นก็มาพร้อมกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นด้วยเช่นเดียวกัน การจะให้ SMEs ไปเติบโตในต่างประเทศซึ่งมีคู่แข่งที่มากกว่าและแข็งแกร่ง SMEs ไทยควรมีการพัฒนา และเราจำเป็นต้องมีพันธมิตรเพื่อเชื่อมต่อองค์ความรู้จากหลายๆองค์กร เช่น สสว. ธกส. เอสเอ็มอีแบงก์ กระทรวงเกษตรฯ กระทรวงพาณิชย์ เพื่อนำความรู้เหล่านั้นมาพัฒนาและต่อยอดให้ผู้ประกอบการ SMEs เราจึงมองว่าเราเป็นธนาคารเพื่อการพัฒนา”  คุณพิศิษฐ์ เสรีวิวิฒนา กรรมการผู้จัดการ ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย หรือ EXIM Bank กล่าวถึงบทบาทของ EXIM Bank ในการสนับสนุน SMEs ไทย

ประกันการส่งออก เพิ่มความมั่นใจค้าขายต่างประเทศ

แม้บทบาทของ EXIM Bank คือการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของผู้ประกอบการไทย โดยเฉพาะ SMEs ให้พร้อมก้าวขึ้นไปเติบโตและแข่งขันบนเวทีการค้าการลงทุนโลกได้ แต่สิ่งที่ผู้ประกอบการ SMEs พึงระวังก็คือเรื่องของความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น โดยเฉพาะปัญหาคู่ค้าเบี้ยวชำระเงินหลังจากสั่งซื้อสินค้า ซึ่งหากเป็นการซื้อขายภายในประเทศยังสามารถติดตามได้ แต่ถ้าเป็นการค้าระหว่างประเทศ ด้วยระยะทางคงทำได้ลำบากโดยเฉพาะเมื่อต้องเผชิญกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของ COVID-19 

ดังนั้น คุณพิศิษฐ์ จึงมองว่าสำหรับ SMEs ไทยความเสี่ยงของการค้าระหว่างประเทศประกอบด้วยปัจจัยหลัก 2 ส่วนคือ ความเสี่ยงในด้านอัตราการแลกเปลี่ยน และ ความเสี่ยงจากผู้ซื้อผิดนัดชำระค่าสินค้า 

“ในแง่ของความเสี่ยงถ้า SMEs ต้องการที่จะขยายตลาดไปสู่ตลาดโลกก็ต้องยอมรับว่ามีความเสี่ยงหลายข้อที่ต้องระวังไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการที่ผู้ขายจะขายของแข่งกับคนอื่นได้ไหม ผู้ซื้อจะเลือกซื้อสินค้าของเราหรือเปล่า เลือกแล้วการชำระเงินเป็นอย่างไร จำเป็นที่จะต้องชำระเงินก่อนไหม โดยรวมแล้วความเสี่ยงจะเกิดขึ้นจากปัจจัยหลายข้อ หนึ่งคือกระบวนการส่งของ สองความต้องการของผู้ซื้อในต่างประเทศตรงกันกับเราไหม สามคือความเสี่ยงในการส่งสินค้าออกไปแล้วได้เงินจริงหรือเปล่า”

EXIM Bank จึงมีแนวทางในการบริหารความเสี่ยง 2 แนวทางเพื่อเป็นทางเลือกให้กับผู้ประกอบการ โดยเฉพาะ SMEs คือ 

แนวทางบริหารความเสี่ยงด้านอัตราแลกเปลี่ยน

แบ่งได้เป็น 2 ระยะ คือ ระยะสั้น ผู้ส่งออกสามารถป้องกันความเสี่ยงได้ด้วยตนเองหรือใช้เครื่องมือป้องกันความเสี่ยงที่มีอยู่ในตลาด ส่วนของการป้องกันความเสี่ยงด้วยตัวเองอาจต้องใช้ประสบการณ์และความเชี่ยวชาญพอสมควรในการบริหารรายรับและรายจ่ายในสกุลเงินตราต่างประเทศผ่านการเปิดบัญชีเงินฝากสกุลต่างประเทศ หรือ Foreign Currency Deposited : FCD การ Matching รายรับและรายจ่ายที่เป็นเงินตราต่างประเทศ การใช้เงินตราต่างประเทศหลากหลายสกุลในการซื้อขายนอกเหนือจากดอลลาร์สหรัฐ เป็นต้น 

นอกจากนี้ SMEs สามารถใช้เครื่องมือป้องกันความเสี่ยงผ่านบริการของสถาบันการเงินรวมถึง EXIM Bank เช่น การซื้อ Forward Contract หรือสัญญาซื้อขายเงินตราต่างประเทศล่วงหน้า เพื่อช่วยให้ผู้ส่งออกสามารถล็อคอัตราแลกเปลี่ยนได้ตั้งแต่วันที่ได้รับคำสั่งซื้อโดยไม่ต้องกังวลว่าในอนาคตเมื่อได้รับชำระค่าสินค้าเงินบาทแข็งค่าไปเท่าไหร่ หรือสามารถเลือกใช้เครื่องมือป้องกันความเสี่ยงด้านอัตราแลกเปลี่ยนอีกรูปแบบหนึ่งคือ FX Option ซึ่งเป็นสิทธิ์ในการซื้อขายเงินตราต่างประเทศในอนาคต ณ อัตราแลกเปลี่ยนที่ระบุไว้ในสัญญา โดยหากอัตราแลกเปลี่ยนตลาด ณ วันส่งมอบในอนาคตอ่อนค่าลงกว่าอัตราที่กำหนดไว้ในสัญญาผู้ส่งออกไม่จำเป็นต้องใช้สิทธิ์นั้นและสามารถซื้อขายเงินตราต่างประเทศที่อัตราแลกเปลี่ยน ณ ราคาตลาดได้ 

สำหรับ ระยะยาว ผู้ส่งออกอาจปรับเปลี่ยนกลยุทธ์การดำเนินธุรกิจเพื่อบรรเทาผลกระทบจากความผันผวนของค่าเงินอย่างยั่งยืนได้ในหลายมิติ ทั้งการกระจายตลาดส่งออกเพื่อลดการพึ่งพาตลาดใดตลาดหนึ่งมากเกินไป การพัฒนานวัตกรรมและปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าซึ่งจะช่วยเพิ่มอัตรากำไรและสร้างอำนาจต่อรองให้กับผู้ส่งออกมากขึ้น 

แนวทางบริหารความเสี่ยงจากผู้ซื้อผิดนัดชำระค่าสินค้า

EXIM Bank มีบริการประกันการส่งออก ซึ่งถือเป็นธนาคารแห่งแรกและแห่งเดียวในประเทศไทยที่มีบริการนี้ เพื่อตอบโจทย์ผู้ส่งออกที่ต้องการการคุ้มครองความเสี่ยงจากการไม่ได้รับชำระค่าสินค้าจากผู้ซื้อ/ธนาคารผู้ซื้อในต่างประเทศ 

บริการประกันการส่งออกของ EXIM Bank ถือเป็นเครื่องมือบริหารความเสี่ยงให้ผู้ส่งออกค้าขายได้ด้วยความมั่นใจว่าจะได้รับเงินแน่นอน โดยครอบคลุมความเสี่ยงทั้งที่เกิดจากสาเหตุด้านการค้าและด้านการเมือง 

สำหรับในโลกการค้ายุคใหม่ ประกันการส่งออกมีความสำคัญมากโดยเฉพาะเมื่อพฤติกรรมของผู้ซื้อเปลี่ยนแปลงไปนิยมค้าขายแบบ Credit term ซึ่งมีความเสี่ยงเนื่องจากผู้ส่งออกต้องส่งออกสินค้าไปก่อนแล้วรอจนครบระยะเวลาที่ตกลงกันไว้ผู้ซื้อจึงจะชำระเงิน ยิ่งการเข้ามาของเทคโนโลยีดิจิทัล ธุรกิจไหนที่ปรับตัวไม่ทันก็ยากที่จะอยู่ต่อ นอกจากนี้เมื่อเกิดสถานการณ์แพร่ระบาดของ COVID-19 ทำให้ผู้คนชะลอการใช้จ่ายความเสี่ยงจากการที่ส่งออกแล้วไม่ได้เงินหรือได้รับเงินช้าก็ยิ่งสูงขึ้น บริการประกันการส่งออกของ EXIM Bank จึงเป็นหนึ่งทางเลือกในการบริหารความเสี่ยงของ SMEs ไทยที่ต้องการไปค้าขายในตลาดโลก

ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ประกันการส่งออกของ EXIM Bank มีการออกแบบและพัฒนาเพื่อให้ตรงกับความต้องการของผู้ส่งออกมากขึ้น

โดยล่าสุดธนาคารได้ออกประกันส่งออก EXIM for Small Biz เป็นบริการประกันสำหรับผู้ประกอบการขนาดย่อมที่มีรายได้ไม่เกิน 100 ล้านบาทต่อปี หรือจ้างงานไม่เกิน 50 คน ซึ่งเพิ่งเริ่มต้นส่งออก และไม่เคยใช้บริการประกันการส่งออก ให้มีความมั่นใจที่จะส่งออกโดยไม่ต้องกังวลว่าจะไม่ได้รับชำระเงินค่าสินค้าจากผู้ซื้อในต่างประเทศ อันเนื่องมาจากสาเหตุทางการค้าหรือการเมือง เบี้ยประกันเริ่มต้น 600 บาท อัตราความคุ้มครอง 80% ของมูลค่าความเสียหายที่เกิดขึ้น วงเงินรับประกันสูงสุด 2 ล้านบาท ครอบคลุม 133 ประเทศทั่วโลก

นอกจากนั้นในด้านการช่วยผู้ประกอบการบริหารความเสี่ยงในการส่งออก ก็ยังมี บริการประเมินความเสี่ยงผู้ซื้อ/ธนาคารผู้ซื้อ เป็นบริการที่ตรวจสอบความน่าเชื่อถือของผู้ซื้อ/ธนาคารผู้ซื้อในต่างประเทศ เพื่อนำไปใช้เป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจทางการค้ารวมทั้งการกำหนดเงื่อนไขการชำระเงินและให้เครดิตทางการค้าแก่ผู้ซื้อในต่างประเทศซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงในการทำการค้าของผู้ส่งออกเนื่องจากสามารถนำข้อมูลที่ได้มาประกอบการพิจารณาทำการค้ากับผู้ซื้อธนาคารผู้ซื้อและกำหนดวงเงินที่ควรค้าขายได้ด้วยตนเอง

ปรับตัวไวเข้าใจตลาด ทางรอด SMEs ไทยยุค Covid-19

ช่วงวิกฤต COVID-19 ที่ผ่านมาเกิดผลกระทบค่อนข้างมากต่อหลายธุรกิจในประเทศไทยโดยเฉพาะธุรกิจ SMEs ที่ไม่ได้มีสายป่านยาวมากนัก EXIM Bank ในฐานะธนาคารเพื่อการพัฒนาลูกค้า SMEs ให้เป็นผู้ส่งออก จึงมีมาตราการช่วยเหลือผู้ประกอบการ SMEs แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มลูกค้าของ EXIM Bank มีการพักชำระหนี้ทั้งเงินต้นและดอกเบี้ยเป็นระยะวลา 6 เดือน เริ่มตั้งแต่มีนาคม 2563 กลุ่มที่ไม่ได้เป็นลูกค้าของ EXIM Bank หากเป็น SMEs ที่มีการส่งออก จะมีวงเงินให้ตามเอกสารที่มีการส่งออก และมีโปรแกรมสินเชื่อสำหรับ SMEs วงเงินไม่เกิน 20 ล้านบาท เพื่อใช้เป็นเงินหมุนเวียน

หลังจากนี้ คุณพิศิษฐ์ มองว่า SMEs ที่จะสามารถอยู่รอดได้ต้องเป็น SMEs ที่มีความสามารถในการปรับตัวได้อย่างรวดเร็ว

“ธุรกิจไหนมีการปรับตัวได้อย่างรวดเร็ว สามารถมีความเข้าใจในรูปแบบความต้องการของผู้บริโภค เข้าใจในกระบวนการการทำงานของตัวเองว่ากระบวนการทำงานแบบไหนมีประสิทธิภาพที่สุดจะสามารถอยู่รอดได้ สิ่งสำคัญที่ผู้ประกอบการ SMEs ต้องคำนึงถึงคือต้องมีความเข้าใจว่าสินค้าหรือบริการของเราตรงใจลูกค้าหรือไม่ เป็นสิ่งที่ลูกค้าพร้อมจะจ่ายในราคาที่เหมาะสมหรือเปล่า ผมไม่ได้มองเรื่องของราคาถูกเป็นหลัก SMEs จะอยู่ได้ ต้องอย่ามองแค่ราคาถูก ถ้ามองราคาถูกเมื่อไหร่จะอยู่ได้แค่ช่วงระยะสั้น ต้องพยายามทำสินค้าให้มีความ Unique หรือมี Value Added ทำสินค้าหรือบริการที่ธุรกิจใหญ่ๆไม่มี” คุณพิศิษฐ์ กล่าวปิดท้าย

Published on 1 October 2020
SMEONE เพิ่มโอกาสให้ SME ไทย